جزوه تدریس کنکوری - صوتی تصویری- ساختار قلب و شبکه هادی

سیستم قلبی عروقی را می‌توان سیستم حمل و نقل بدن دانست. این سیستم دارای سه مولفه اصلی است: قلب، رگ‌های خونی و خون. قلب پمپ سیستم است و رگ‌های خونی مانند مسیرهای انتقال هستند. تصور می‌شود خون به عنوان مایعی که حاوی اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز بدن باشد و پسماندها و مواد اضافی بدن را حمل می‌کند.

قلب عضله‌ای به اندازه یک مشت و تقریباً مخروطی شکل است. طول آن به ۱۲سانتی‌متر ، عرض آن ۹ سانتی‌متر  و ضخامت آن حدود ۶ سانتی‌متر است. قلب در یک کیسه‌ی محافظتی فیبری قرار دارد که پریکارد نام دارد. قلب در داخل این پوشش امکان تپیدن دارد. دیواره قلب خود از نوع خاصی از ماهیچه به نام عضله قلبی تشکیل شده است .

قلب دارای دو طرف سمت راست و سمت چپ است. قلب چهار حفره دارد. سمت چپ و راست هرکدام دو حفره دارند، یک حفره بالا و یک حفره پایین. دو حفره بالا به عنوان دهلیز چپ و راست شناخته می‌شوند. دهلیز قلب از منابع مختلف خون دریافت می‌کند. دهلیز چپ خون را از ریه‌ها دریافت می‌کند و دهلیز راست از بقیه بدن خون دریافت می‌کند. دو حفره زیرین به عنوان بطن چپ و راست معروف هستند. بطن خون را به بخش‌های مختلف بدن پمپاژ می‌کند. بطن راست خون را به ریه‌ها ارسال می‌کند اما بطن چپ خون را به سایر قسمت‌های بدن می‌رساند. بطن‌ها دیواره‌های بسیار ضخیم‌تری نسبت به دهلیزها دارند که به آنها امکان می‌دهد با پمپاژ کردن خون به کل بدن  کارهای بیشتری را انجام دهند.

رگ‌های خونی شریان‌های حامل خون هستند. سیاهرگها  رگ‌هایی هستند که خون را از بدن به قلب منتقل می‌کنند. سرخرگ‌ها رگ‌های خونی هستند که خون را از قلب به بدن می‌فرستند. همچنین رگهای خونی میکروسکوپی نیز در بدن وجود دارند که سرخرگ‌ها را به سیاهرگ‌ها متصل می‌کنند که به آنها مویرگ گفته می‌شود. چند رگ خونی اصلی وجود دارد که به حفره‌‌های مختلف قلب متصل می‌شوند. آئورت بزرگترین سرخرگ بدن ماست. بطن چپ خون را به درون آئورت می‌فرستد و از آنجا از طریق شریان‌های کوچکتر آن را به سایر نقاط بدن منتقل می‌کند. پولمونر شریان بزرگی است که بطن راست خون را به داخل آن می‌فرستد. این قسمت از بدن به سرخرگهای ریوی تقسیم می‌شود که خون را به ریه‌ها می‌رسانند. سیاهرگهای ریوی خون را از ریه‌ها به دهلیز چپ می‌برند. 

دریچه ها تارهای فیبری بافتی هستند که بین حفره‌های قلب و رگ‌های خونی یافت می‌شوند. این دریچه‌ها مانند دروازه‌هایی هستند که مانع از جاری شدن خون در جهت اشتباه می‌شوند. این دریچه‌ها در چندین قسمت از بدن وجود دارند. دریچه‌های بین دهلیز و بطن‌ها به عنوان دریچه‌های دهلیزی راست و چپ شناخته می‌شوند

سیستم قلبی عروقی به قلب، عروق خونی و خود خون اطلاق می‌شود. خون حاوی اکسیژن و سایر مواد مغذی است که بدن ما برای زنده ماندن به آنها نیاز دارد. در واقع، بدن ما این مواد مغذی و ضروری را از خون می‌گیرد. در عین حال بدن مواد زائدی مانند دی اکسید کربن را به خون بازمی‌گرداند تا از این طریق بتواند از شر آنها خلاص شود. بنابراین عملکرد اصلی سیستم قلبی و عروقی حفظ جریان خون در تمام قسمت‌های بدن و زنده ماندن فرد است. سیاهرگهای موجود در بدن خون استفاده شده در بدن را به قلب منتقل می‌کنند. خون موجود در سیاهرگها اکسیژن کمی دارد (زیرا توسط بدن دفع شده است) اما در عوض میزان دی اکسید کربن آن زیاد است (زیرا بدن آن را به داخل خون تخلیه کرده است). همه سیاهرگها به داخل ورید اجوف فوقانی و تحتانی تخلیه می‌شوند و سپس از آنجا به داخل دهلیز راست فرستاده می‌شود. دهلیز راست خون به داخل بطن راست پمپاژ می‌کند. سپس بطن راست از طریق شریان‌های ریوی خون را به اندام ریوی و خود ریه‌ها می‌فرستد. وقتی خون وارد ریه‌ها می‌شود در آنجا اکسیژن را که به هنگام تنفس وارد ریه می‌شود را جذب خود می‌کند و در عوض دی اکسید کربن را تخلیه می‌کند که به هنگام بازدم از بدن خارج می‌شود. از این طریق خون سرشار از اکسیژن می‌شود و بدن ما می‌تواند از آن استفاده کند. از ریه‌‌ها، خون به دهلیز چپ منتقل شده و سپس به بطن چپ فرستاده می‌شود. بطن چپ این خون غنی از اکسیژن را درون آئورت منتقل می‌کند و سپس آن را از طریق شریان‌های دیگر به بقیه بدن توزیع می‌کند.

چرخه قلبی دنباله‌ای از حوادث است که در یک تپش کامل قلب رخ می‌دهد. مرحله پمپاژ این چرخه که با نام سیستول نیز شناخته می‌شود در صورت انقباض عضله قلب اتفاق می‌افتد. مرحله پر شدن که به عنوان دیاستول شناخته می‌شود  به هنگام شل شدن عضله قلب اتفاق می‌افتد. در آغاز چرخه قلبی  هر دو دهلیز و بطن در دیاستول قرار دارند. در این مدت تمام حفره‌های قلب آرام شده و خون دریافت می‌کنند. دریچه‌های دهلیزی باز هستند. پس از این مرحله، سیستول دهلیزی  اتفاق می‌افتد. در حین سیستول دهلیزی، دهلیز چپ و راست به طور همزمان منقبض می‌شوند و به ترتیب خون را به بطن چپ و راست می‌فرستند. مرحله بعدی سیستول بطنی است. در حین سیستول بطنی، بطن چپ و راست بطور همزمان منقبض شده و خون را به ترتیب در آئورت و تنه ریوی می‌ریزند. در سیستول بطنی، دهلیز شل شده و خون دریافت می‌کند. دریچه‌های دهلیزی بلافاصله پس از شروع سیستول بطنی به دهلیز نزدیک می‌شوند تا از بازگشت خون به داخل دهلیز جلوگیری کنند. با این حال‌، دریچه‌های نیمه هلالی در این مرحله باز هستند تا جریان خون در آئورت و تنه ریوی جریان یابد. پس از این مرحله، بطن استراحت می‌کند که دیاستول بطنی رخ می‌دهد. دریچه‌های نیمه هلالی بسته می‌شوند تا از برگشت جریان خون آئورت و تنه ریوی به داخل بطن‌ها پیشگیری کنند. دهلیزها و بطن‌ها یک بار دیگر در دیاستول در کنار هم قرار گرفته و چرخه قلبی دوباره شروع می‌شود.

قلب ریتم درونی انقباض و آرامش دارد. گروه کوچکی از سلولهای عضلانی قلب به نام ضربان‌ساز به دستیابی به این امر کمک می‌کنند. ضربان‌ساز ضربان الکتریکی ایجاد می‌کند که در دهلیز پخش می‌شود و باعث انقباض آنها می‌گردد. پس از آن، این پالس به بطنها گسترش یافته و باعث انقباض آنها نیز می‌شود.  می‌توان تغییرات الکتریکی که در سطح قلب پخش می‌شوند را به کمک ابزاری به نام الکتروکاردیوگرافی در سطح بدن شناسایی کرد. الکترودها در تعدادی از موقعیت‌ها بر روی قفسه سینه قرار می‌گیرند و تغییرات الکتریکی روی کاغذ گراف در حال حرکت به عنوان یک الکتروکاردیوگرام (ECG) ثبت می‌شوند 

جزوه کنکوری صوتی و تصویری قلب در چهار فصل زیر آماده شده است:

- ساختار قلب

- شبکه هادی قلب